Deze tekst verscheen in een nieuwsbrief van de gemeente Nijmegen: Gewoon doen wat nodig is. De gemeente bracht deze nieuwsbrief uit ter ondersteuning van de transitie die onlangs plaatsvond in de zorg. Dit stuk was het hoofdartikel in de eerste nieuwsbrief die verscheen.
“Wat je vooral moet leren is buiten je eigen koker te kijken. Niet kijken naar je eigen aanbod, maar naar de vraag van de cliënt. Want die cliënt heeft iets nodig, en dat is waar het om draait.” Aan het woord is Natasja Scholten, teamleider van het Sociaal Wijkteam Lindenholt. Samen met Monique Reimert en Erni Venhovens, teamleiders in Hatert en Dukenburg, beoordeelt ze de nieuwe, ‘gekantelde’ manier waarop ze tegenwoordig werken. “Je ziet gewoon dat het werkt. Eigenlijk zou iedereen zo moeten werken.”
In Nijmegen zijn op dit moment drie Sociale Wijkteams actief: in Hatert, Lindenholt en Dukenburg. De medewerkers van deze teams hebben verschillende achtergronden, komen uit verschillende organisaties, maar werken samen met hun cliënten aan oplossingen voor problemen. ‘Gewoon doen wat nodig is’, noemt Nijmegen deze aanpak. En die titel dekt de lading, vinden de teamleiders. Het kan bijvoorbeeld in heel kleine dingen zitten. Even één en één bij elkaar optellen en je komt met een goede oplossing die binnen de reguliere hulpverlening lastig was geweest. Monique Reimert: “Een van mijn cliënten zei bij de intake bij een hulporganisatie dat hij graag zou sporten. Normaal gesproken was hij dan in het sportaanbod van de hulpverlener terechtgekomen, maar ik heb geadviseerd om in de wijk te zoeken naar een geschikte sport. Het aanbod in de wijk is vaak helemaal niet bekend bij hulporganisaties. Nu kan er bijvoorbeeld een stagiair mee om hem te begeleiden en kan hij gewoon lekker in Hatert sporten.”
Maar ‘gekanteld’ werken kan ook betekenen dat je wat groter denkt dan gebruikelijk. Bij het gebruik van de leskeuken die in het wijkcentrum in Hatert staat gepland, bijvoorbeeld. Daar heeft het Sociaal Wijkteam zich ingezet om de RIBW heel bewust over zijn eigen grenzen te laten kijken, vertelt Monique. “Je kunt zo’n ruimte op verschillende manieren gebruiken. Als je het klein houdt, kijk je alleen naar je eigen organisatie en verder niet. Maar je kunt ook kijken hoe je de keuken kunt inzetten om de mensen in de wijk meer te verbinden. Daarom overlegt het Sociaal Wijkteam met de RIBW en adviseren wij over hoe ze over hun grenzen kunnen kijken.”
Het sterke punt van de Sociale Wijkteams is de daadkracht en de brede blik. Als er iets gebeurt gaat het Sociaal Wijkteam eropaf en probeert een oplossing te regelen. Daarbij laten ze zich niet tegenhouden door regeltjes, door grenzen van organisaties of door: ‘Zo hebben we dat nog nooit gedaan.’ Maar die manier van werken is niet alleen geschikt voor Sociale Wijkteams. Iedereen kan gekanteld werken. Het is alleen een kwestie van doen. “Ik sprak met een hulpverlener over een gezin waar hij bij betrokken was”, vertelt Erni Venhovens. “Een oudere mevrouw kreeg hulp, maar bleek ondertussen ook problemen met haar gokverslaafde kinderen te hebben. De rol van de hulpverlener was officieel uitgespeeld: alleen de oudere mevrouw behoorde tot zijn doelgroep en haar behandeling was klaar. Maar omdat hij zag dat er nog veel mis was, wilde hij het ons eropaf sturen. Ik heb hem toen geadviseerd zelf in gesprek te gaan. Hij kende de situatie én het gezin vertrouwde hem. Hij moest even loslaten dat het niet tot zijn takenpakket behoorde, maar toen is hij toch met het gezin gaan praten. Ze zijn inmiddels gestart met de juiste hulpverlening. Zo zie je maar, je enige takenpakket is eigenlijk: ‘Gewoon doen wat nodig is.’”
Ingrijpen is goed, zegt Natasja Scholten, maar het is minstens zo belangrijk om buurtbewoners te betrekken. De naaste buren, de mensen in de straat, vrienden verderop in de wijk. “Of mensen die elkaar niet kennen, maar die wel in dezelfde situatie zitten. In Lindenholt zijn vrij veel gescheiden moeders. Daar stemmen we ons hulpaanbod op af, maar we willen ze óók met elkaar in contact brengen. Niet als therapiegroep, maar gewoon als mensen die met elkaar praten over de dingen die hen bezighouden, mensen die elkaar begrijpen en ondersteunen.”